Thông tin tin học và giải trí

Không có hãng sản xuất nào chủ trương đưa ra thị trường những chiếc máy ảnh số (MAS) “dzỏm”, và hầu hết các loại MAS đều có những tính năng ưu việt nào đó. Thế nhưng bạn rất dễ dàng mua phải một MAS không phù hợp với yêu cầu cá nhân - cho dù bạn có khả năng tài chánh để mua những MAS “oách” nhất. Bài viết này sẽ giúp bạn lựa chọn đúng chiếc MAS mình cần.

MỘT CHIẾC MAS HOÀN HẢO?

Chiếc MAS hoàn hảo, tốt nhất cho tất cả mọi người là chuyện... không bao giờ có! Đừng có nghe những lời quảng cáo về những MAS “đứng trong Top Ten” hay là đoạt giải “Chiếc máy ảnh hay nhất của năm”. Những kết quả bình chọn ấy dù có thể đúng về mặt kỹ thuật nhưng chưa chắc đó là chiếc MAS dành cho bạn. Điều quan trọng đầu tiên bạn phải quyết định trước khi mua một MAS là: Bạn cần gì với cái MAS đó? Ngay cả những nhu cầu có thể quy thành con số cụ thể - chẳng hạn số megapixel (MP) của bộ cảm biến hình ảnh - cũng không phải lúc nào cũng đúng với điều bạn thực sự muốn.

FUJIFILM @xia SLIMSHOT

Muốn chọn được một MAS như ý, bạn phải xác định được những yếu tố dưới đây. Một số câu hỏi chỉ có bạn mới tự trả lời được, những câu hỏi khác thì đọc hết bài này bạn sẽ biết cách trả lời. Những yếu tố quan trọng giúp bạn chọn được một MAS phù hợp là:

1. Bạn là người chụp ảnh loại nào?

2. Bạn muốn chiếc MAS bao nhiêu MP và kích thước bức ảnh lớn hay nhỏ?

3. Kích thước, trọng lượng của bản thân chiếc MAS có quan trọng với bạn không?

4. Bạn có cần thay đổi nhiều tiêu cự ống kính không?

5. Loại bộ nhớ cho MAS thích hợp với bạn, và bạn cần dung lượng bộ nhớ bao nhiêu?

6. Tại sao các loại MAS lại cho chất lượng hình ảnh khác nhau?

BẠN CẦN BAO NHIÊU MP?

Số MP của chiếc MAS phù hợp với bạn sẽ tùy thuộc vào việc bạn sử dụng ảnh để làm gì? Nếu bạn thích thú với việc xem những “tuyệt tác”của mình trên màn hình máy tính hay màn hình tivi, hay chỉ muốn chụp ảnh để đưa lên website thì bạn chỉ cần chiếc MAS với số MP ít hơn rất nhiều lần so với số MP cần thiết để phóng ra một tấm ảnh 10x15cm ở các Minilab kỹ thuật số. Nếu bạn cần phóng ra những tấm ảnh khổ lớn để treo tường ngắm chơi hay làm dịch vụ thì bạn sẽ cần những MAS có nhiều MP hơn để hình ảnh có màu sắc và chi tiết mượt mà.

Hãy tham khảo bảng kê trên và xác định rõ nhu cầu của mình. Không việc gì bạn phải mua một chiếc MAS vượt hơn nhu cầu thực tế của bạn để rồi phải trả tiền cho những tập tin ảnh kích thước lớn, bộ nhớ dung lượng cao trong khi mình chẳng dùng đến.

TO THÌ... OAI NHƯNG NHỎ LẠI TIỆN

Thị trường MAS hiện nay sẽ đưa bạn vào mê hồn trận với đủ kiểu máy từ loại có thể bỏ túi áo cho tới loại nặng đeo oằn vai. Những MAS dành cho dân chuyên nghiệp (nhà nhiếp ảnh, phóng viên ảnh) như các loại Olympus E-10 và E-20, Nikon D1H và D1X, Canon EOS 1D và 1Ds... thường to, nặng khoảng 1kg. Các máy Olympus nói trên thì ống kính dính liền, không thay đổi, còn các máy của Nikon hay Canon thì đó chỉ là trọng lượng của thân máy. Các loại MAS bán chuyên nghiệp dùng ống kính rời như Canon D30, D60, D10 hay Nikon D100 thì thân máy chỉ nặng khoảng 850g. Nếu bạn mua một trong những đời máy Canon hay Nikon nói trên và gắn vào một ống kính bự tổ chảng cho ra vẻ dân chuyên nghiệp thì trọng lượng thân máy + pin chuyên dụng + ống kính + đèn flash +... dư sức lôi bạn... dập mặt xuống đất. Đeo máy to thì rất... oai nhưng còng lưng, gãy cổ vì chúng thì rất... oải!

Các loại MAS hạng trung thì nhẹ hơn (khoảng 400-500g) cũng không nhỏ gọn chút nào. Ta không thể bỏ chúng trong túi áo, nhưng có thể bỏ trong cặp hay đeo trên cổ suốt ngày mà không gây khó chịu. Thuộc loại này có các kiểu máy Nikon Coolix 4300, 5000, 5700; Canon G1, G2, G3,... Olympus C-4040, C-5050, Sony F-707, F-717,... hay Minolta Dimage 5, Dimage 7,... Ngày càng có nhiều MAS nhỏ gọn với khoảng 2-3MP hướng tới thị phần gia đình với kích thước chỉ trong khoảng 120x75x50cm và nhẹ hơn 350g. Những loại MAS này nhỏ gọn nhưng không có nghĩa là không có nhiều chức năng “chuyên nghiệp” và không cho chất lượng hình ảnh cao. Thuộc loại này có các kiểu Olympus C-40, C-50, Casio EZ-30,...

Kiểu MAS xinh xắn thuộc hàng cực nhỏ và đang là thời trang cho dân sành điệu MAS là Minolta Dimage X chỉ dày có 20mm (kích thước 86x87x20mm) và nặng có 155g nhưng lại có độ phân giải 2,1MP nghiêm chỉnh, ống kính zoom tương đương 37-111 mm đứng đắn và có cả màn hình LCD sau lưng đàng hoàng như ai. Nhưng nếu cả chiếc Dimage X này vẫn còn lớn so với bạn thì hãy xem chiếc MAS nhỏ nhất thế giới hiện nay là Fujifilm @xia Slimshot. Máy này có kích thước 85,6x54x6mm và nặng có... 35g. Nhưng máy này chỉ có độ phân giải 0,3MP (640x480) và không có ống kính zoom nên chỉ phù hợp với nhu cầu chụp ảnh làm web, gửi ảnh theo email hay xem ảnh trên màn hình.

Bạn nên “điều nghiên” chính mình xem thử bạn thích oai hay thích tiện, để đừng... ôm hận khi đã lỡ rước một cái MAS về nhà.

ZOOM HAY KHÔNG ZOOM?

Dùng những loại MAS chuyên nghiệp sử dụng ống kính rời của Canon hay Nikon, bạn sẽ tha hồ lựa chọn mọi tiêu cự phù hợp với “ý đồ” nhiếp ảnh của mình, do các thân máy số và thân máy phim của các hãng này dùng chung các loại ống kính cùng hiệu. Sự tiện lợi này cũng có giá phải trả vì không những tốn kém mà còn nhiều yếu tố khác. Tuy nhiên, bài viết này sẽ tạm thời không đề cập đến các loại ống kính rời dành cho MAS chuyên nghiệp vì quá chuyên biệt so với nhu cầu chung của bạn đọc e-CHÍP.

Các loại MAS phổ thông hiện nay đều có ống kính gắn kèm và không thể thay đổi. Ống kính cho các MAS loại này thường là một tiêu cự (fixed focus) hay đa tiêu cự (zoom). Những MAS tương đối rẻ tiền thường chỉ có ống kính một tiêu cự, với góc rộng trung bình, tương đương với tiêu cự 35mm của máy ảnh chụp phim. Những MAS không zoom thường nhỏ, gọn, nhẹ, có khẩu độ mở lớn và cho hình ảnh chất lượng hơn các MAS có zoom. Nhưng điều bất lợi là đôi chân của bạn phải... "zoom" (di chuyển) nếu như bạn muốn chủ đề định chụp chiếm một tỷ lệ lớn trong khuôn hình so với cảnh trí chung quanh.

Trong những MAS có zoom hiện nay, đa số nằm trong khoảng tiêu cự 35-105mm. Đây là những tiêu cự thường dùng nhất trong 90% tình huống chụp ảnh. Zoom trong khoảng tiêu cự này đủ để cho bạn chụp mọi sinh hoạt trong gia đình từ tiệc tùng, dã ngoại cho tới đặc tả chân dung... cô bồ nhí. Những người làm nghề dịch vụ nhiếp ảnh cũng chỉ thường sử dụng trong khoảng tiêu cự này. Còn nếu bạn có nhu cầu đặc biệt hơn như chụp ảnh với góc cực rộng, hoặc chụp thể thao, động vật hoang dã... thì mời bạn đếm lại túi tiền để mơ tưởng tới những chiếc MAS chuyên nghiệp cùng với đủ loại ống kính đắt giá đi kèm.

Khi mua MAS có zoom, đừng có thèm để ý đến tính năng “digital zoom” nghe bạn! Đây chỉ là một tính năng cho phép bạn cúp cắt và phóng lớn một phần nhỏ từ chính giữa khung hình, chẳng mấy khi có ích lợi. Hãy để ý đến “optical zoom” hay tiêu cự zoom thật sự của ống kính mà thôi. Đó là lý do tại sao những MAS chuyên nghiệp của Olympus như E-10 hay E-20 dù là sử dụng ống kính zoom không thể thay đổi (35-140mm) nhưng không hề có tính năng “digital zoom”.

Nếu như máy ảnh chụp phim có thể dùng nhiều loại phim với độ nhạy ISO khác nhau từ 25 đến 3200 để chụp theo những nhu cầu đặc biệt hay những tình huống ánh sáng khác nhau thì khi mua MAS có zoom, bạn cũng phải để ý đến điều này. Các MAS hiện nay thường cho phép độ nhạy của bộ cảm biến thay đổi từ ISO 80 đến 400, các MAS chuyên nghiệp có thể cho phép tăng đến ISO 6400. Ống kính zoom của MAS thường có độ mở không lớn nên nếu không thể thay đổi độ nhạy của bộ cảm biến, MAS sẽ phải thường xuyên dùng flash trong những tình huống ánh sáng yếu. Như vậy sẽ mau hết pin và khiến bạn bỏ lỡ nhiều cơ hội chụp ảnh. Bạn nên chọn MAS nào cho phép thay đổi độ nhạy của bộ cảm biến ít nhất là tới ISO 400.

BỘ NHỚ LƯU TRỮ BAO NHIÊU THÌ VỪA?

Các MAS đều dùng các loại thẻ nhớ để lưu trữ hình ảnh được chụp. (Xem bài “MAS nào, card nhớ nấy!” của anh Phạm Du Liêm ở trang 19 để hiểu rõ sự khác biệt của các loại thẻ thông dụng hiện nay). Nhưng tùy theo nhu cầu chụp, bạn nên mua đúng loại thẻ với dung lượng phù hợp. Các loại MAS đều có tính năng “nén nhỏ” tập tin ảnh theo nhiều cấp độ khác nhau để có thể chứa được ít hoặc nhiều ảnh trong một thẻ nhớ. Ảnh chụp nén càng nhỏ thì thẻ nhớ sẽ chứa được nhiều ảnh hơn. Tuy vậy, bạn đừng quên rằng chất lượng hình ảnh vì vậy sẽ giảm đi đấy nhé. Dưới đây là bảng kê dung lượng một tập tin ảnh được nén theo cỡ “tiêu chuẩn” (chất lượng cao, độ nén thấp) tương ứng với số MP của loại MAS và dung lượng thẻ nhớ tương ứng:

Minolta's Dimage X

* Các loại MAS phổ thông thường lưu ảnh dưới dạng file JPEG cho phép nén nhỏ nhiều cấp độ. Với các loại MAS chuyên nghiệp (từ 4MP trở lên), bên cạnh tính năng lưu file JPEG còn cho phép lưu ảnh dưới dạng file TIFF hay file RAW không nén để giữ nguyên chất lượng. Do đó, dung lượng một tập tin ảnh trường hợp này có thể lên tới 16MB.

VỢ NGƯỜI LUÔN ĐẸP HƠN... VỢ MÌNH!?

Nếu bạn đọc đến đây và đã tự xác định được những yêu cầu của bạn với chiếc MAS thì hẳn bạn sẽ chọn lựa được cho mình một chiếc MAS phù hợp. Có thể bạn sẽ hỏi: “Tại sao cũng là MAS với 6MP mà máy hiệu X của tôi chụp không đẹp bằng máy hiệu Y của bạn tôi? Tôi có nên đổi máy không?”.

Trước khi đổ tội oan cho chiếc MAS, bạn cần xét lại trình độ kỹ thuật lẫn nghệ thuật chụp ảnh của mình trước khi đổi máy và tốn tiền lần nữa. Công nghệ thiết kế MAS tiến triển cực nhanh và những kiểu MAS mới ra đời liên tục với nhiều tính năng... không tưởng. Bạn đừng mất thời gian thèm thuồng, mơ ước những chiếc MAS “hảo hạng” không bao giờ có mà nên dành thời gian để tận hưởng niềm vui chụp ảnh không tốn phim của chiếc MAS bạn đang có.

Chính nhờ không tốn phim nên bạn có cơ hội tốt nhất để rèn luyện các kỹ thuật nhiếp ảnh. Và bạn đừng quên rằng: Những bức ảnh tuyệt vời được ra đời là do những người chụp ảnh tuyệt vời sáng tạo ra chứ không phải do những chiếc máy ảnh tính bằng đơn vị ngàn đô-la. Chúng tôi tin rằng: Các bạn - những bạn đọc e-CHÍP - luôn là những con người tuyệt vời!
TRẦN ĐỨC TÀI